اثر تنش خشکی و محلول پاشی عناصر روی و منگنز بر صفات کیفی بذر لوبیا قرمز

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی عناصر روی و منگنز بر کیفیت بذر لوبیا قرمز (رقم ناز) آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری در سه سطح :w1 بدون تنش (آبیاری پس از 50 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a)، w2: تنش ملایم (آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a) و w3: تنش شدید (آبیاری پس از 90 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a) به عنوان فاکتور اصلی و محلول پاشی روی و منگنز هر کدام در سه سطح (محلول پاشی با آب خالص (zn1)، محلول پاشی 100 گرم در هکتار روی (zn2)، محلول پاشی 200 گرم در هکتار روی (zn3)، محلول پاشی با آب خالص (mn1)، محلول پاشی 150 گرم در هکتار منگنز و محلول پاشی 300 گرم در هکتار منگنز (mn3)) با غلظت 5 در 1000 به صورت فاکتوریل به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی شدید اگرچه باعث کاهش معنی دار وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت گردید، تاثیر معنی داری را بر سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، طول و وزن خشک گیاهچه نداشت و سبب افزایش معنی دار درصد جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه-زنی و شاخص ویگور i و ii بذور به دست آمده از شرایط آزمون جوانه زنی استاندارد شد. همچنین محلول پاشی منگنز به میزان 150 گرم در هکتار دارای بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، شاخص ویگور i و ii و کمترین متوسط زمان جوانه زنی بود. بالاترین میزان سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، شاخص ویگور i و ii در تیمار 100 گرم در هکتار روی بدست آمد. محلول پاشی 200 و 300 گرم در هکتار منگنز و روی به همراه تنش خشکی سبب کاهش معنی دار هدایت الکتریکی و افزایش کیفیت بذور در مقایسه با سایر تیمارها شد. در طی آزمون پیری تسریع شده تنش خشکی تاثیر معنی داری را بر شاخص های جوانه-زنی نداشت. طی آزمون پیری تسریع شده محلول پاشی منگنز باعث افزایش سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه و شاخص ویگور ii و کاهش متوسط زمان جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص ویگور i شد. در مورد محلول پاشی روی نیز بیشترین طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، شاخص ویگور i و ii در تیمار 100 گرم در هکتار روی مشاهده گردید. در بررسی بذور طی آزمون تنش اسمزی مشخص گردید که تنش خشکی تنها سبب افزایش ضریب سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه در مقایسه با تیمار شاهد شد.. در شرایط محلول پاشی منگنز بیشترین میزان وزن خشک و طول گیاهچه در تیمارهای شاهد و 150 گرم در هکتار منگنز بدست آمد. سایر صفات تحت تاثیر محلول پاشی منگنز طی آزمون تنش اسمزی قرار نگرفتند. محلول پاشی 100 گرم در هکتار روی دارای بیشترین ضریب سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و شاخص ویگور ii و محلول پاشی 200 گرم در هکتار این عنصر دارای بیشترین متوسط زمان جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه در شرایط تنش اسمزی بودند. همچنین تنش اسمزی ناشی از پلی اتیلن گلایکول سبب کاهش کلیه شاخص های جوانه زنی شد. براساس نتایج این تحقیق، تنش خشکی و محلول پاشی غلظت های پایین عناصر کم نیاز سبب افزایش کیفیت بذور بدست آمده شد. کلمات کلیدی: تنش اسمزی، تنش خشکی، کیفیت بذر، لوبیا قرمز و محلول پاشی منگنز و روی